I Love Husky!

Saba

Postępujący zanik siatkówki (PRA)

W zalezności od tego, która część siatkówki oka ulega uszkodzeniu, rozróżniamy postępujący zanik siatkówki oraz centralny zanik siatkówki.
W przypadku postępującego zaniku siatkówki, w pierwszym etapie choroby, która może objawiać się nawet w wieku sześciu miesięcy, następuje uszkodzenie komórek światłoczułych odpowiedzialnych za widzenie w słabym świetle. Powoduje to pogorszenie widzenia jedynie w nocy. Dalszy postęp choroby powoduje osłabienie wzroku również przy świetle dziennym, często aż do zupełnej ślepoty. Uszkodzeniu zawsze ulegaja obojga oczu, chociaż w pierwszym etapie choroby stopień uszkodzenia może być różny.
Badania wykazały, że postępujący zanik siatkówkidziedziczony jest poprzez pojedynczy gen recesywny.
Pies chory na centralny zanik siatkówki traci wzrok tylko częściowo, dzięki czemu jest w stanie reagować na przedmioty znajdujące się w ruchu. W tym przypadku, pies widzi lepiej w swietle nocnym niż dziennym. Centralny zanik siatkówki może ujawnić się w okresie od pierwszego do piątego roku życia, a więc często na długo po tym jak został on wykorzystany doi hodowli. Dodatkowa trudność w wyeliminowaniu PRA z hodowli sprawia fakt, iż mechanizm dziedziczenia tej choroby nie został jeszcze odkryty.
U siberian husky występuje bardzo nietypowy rodzaj PRA, dotychczas wykryty tylko w tej rasie oraz u człowieka. Ten szczególny rodzaj choroby nazywany jest XLPRA (od angielskiego "X Linked PRA"), ponieważ jest to cecha przenoszona na chromosomie X. W ten sposów samce, które posiadają chromosomy płci XY, są bądź całkowicie zdrowe, bądź chore. Z drugiej zaś strony, suki mogą być nosicielami PRA nawet jeśli u nich samych choroba ujawniła się tylko w nieznacznym stopniu. W tym przypadku, uszkodzenia siatkówki sa nieznaczne i nie prowadzą do utraty wzroku tak, jak to może być u chorych samców.
Ze względu na sposób dziedziczenia XLPRA, prowadzone są obecnie badania nad stworzeniem odpowiedniego testu mającego na celu wykrywanie obecności szkodliwego genu u suk nosicielek. Ponieważ PRA może ujawniać się u dorosłego nierzadko kilkuletniego psa jedyna jak dotychczas metodą zapobiegania rozprzestrzeniania się tej choroby jest coroczne badanie oczu.
Cóż, jak widać, wyglada to niezbyt wesoło, ale w wielu krajach hodowcy i Kluby Siberian Husky już wiele lat temu podjęły kroki, aby maksymalnie zmniejszyć liczbę psów borykających się z dziedzicznymi chorobami oczu.
Próby te mogą wydawać się walką z wiatrakami, ponieważ coroczne badania oczu nie dają gwarancji, że pies który w wieku jednego roku nie wykazywał zmian chorobowych, będzie zdrowy za dwa lata. Ponadto jako, że choroby te są w większości dziedziczone przy udziale genów recesywnych, może zdarzyć się, że psy zdrowe są nosicielami niepożądanych genów, a co za tym idzie, przekażą je potomstwu.
Mimo to uważam, że wszelkie próby "oczyszczenia" rasy z chorób dziedzicznych, nie zależnie od procentu ich skuteczności, są pożądane i powinny być propagowane w możliwie jak największej liczbie krajów.
Najbardziej chyba znaną inicjatywą na rzecz zwalczania dziedzicznych chorób u husky jest utworzony w 1979 roku przez Siberian Husky Club of America, SHOR (Siberian Husky Ophthalmologic Register). Rejestr ten jest otwarty dla wszystkich posiadaczy husky. Aby pies mógł się w nim znaleźć musi, po ukończeniu jednego roku, badanie oczu, przeprowadzone przez dyplomowanego specjalistę American College of Veterinary Ophthalmologists. Wpis do rejestru dokonywany jest na jeden rok. Po tym czasie, aby ubiegać się o ponowny wpis, należy badanie powtórzyć.
Wydaje się, że szczególnie teraz, gdy tak wiele mówi się na temat wpływu "ulepszania" ras na ich zdrowie, inicjatywy podobne do SHOR są bardzo potrzebne. Dla wielu światowej sławy hodowców siberian husky, nawet najpiękniejszy pies nie jest w pełni wartościowy, jeśli nie posiada badań wykluczających choroby oczu. Bardzo modne stało się w ostatnich latach używanie tych badań do reklamy własnej hodowli. Dzisiaj jest to po prostu sprawą prestiżu hodowli. Tak jest np. w Stanach Zjednoczonych, Hiszpanii, czy Francji - krajach, które w ostatniej dekadzie mają najwięcej do powiedzenia w dziedzinie hodowli siberian husky. Z pewnością to nie badania oczu decydują o licznych zwycięstwach odnoszonych przez hodowców z tych krajów, na wystawach najwyższej rangi, ale... może od tego trzeba zacząć?

autorka:
Katarzyna Czarkowska

Tab.l. Rasy psów a postacie i czas rozwoju PRA
Rasa psów Postać PRA1 Okres życia, w którym dochodzi do rozwoju choroby (wg Adand i Aguirre)
australian cattle dog GPRA póĽny4
border collie CPRA wczesny5
briard CPRA (CSNB2) -
owczarek szkocki długowłosy GPRA, CPRA wczesny
owczarek szkocki krótkowłosy GPRA wczesny
jamnik miniaturowy długowłosy GPRA wczesny
norweski elkhound GPRA wczesny
seter Irlandzki GPRA wczesny
chart irlandzki - wilczarz GPRA -
lhasa apso GPRA -
sznaucer miniaturowy GPRA wczesny
pudel miniaturowy GPRA póĽny
pudel toy GPRA póĽny
chesapeake bay retriever GPRA póĽny
golden retriever GPRA, CPRA póĽny
labrador GPRA, CPRA póĽny
owczarek szetlandzki CPRA póĽny
cocker spaniel amerykański GPRA póĽny
cocker spaniel angielski GPRA, CPRA -
springer spaniel angielski GPRA, CPRA -
saniel tybetański GPRA -
terier tybetański GPRA wczesny/ póĽny (CCL-?)
welsh corgi cardigan GPRA, CPRA wczesny
siberian husky GPRA póĽny/wczesny
samoyed GPRA póĽny/wczesny
cairn terrier GPRA -
jamnik miniaturowy krótkowłosy GPRA -
papillon GPRA póĽny
polski owczarek nizinny CPRA3 póĽny
yorkshire terrier GPRA -
Rasy wymieniane w licznych publikacjach, jako dotknięte PRA, nie wpisane jednak do schematu brytyjskiego Kennel Club
nova scotia tolling retriever GPRA póĽny
slougi GPRA wczesny
mastif - póĽny
bullmastiff - póĽny
berneński pies pasterski - wczesny
a kita GPRA póĽny
alaskan malamute - wczesny
wyżeł niemiecki krótkowłosy - (wczesny)
pudel standard GPRA póĽny
portugalski pies wodny GPRA póĽny